مدل سازی تغییرات مکانی آب معادل برف بر اساس عوامل توپوگرافی و اقلیمی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سهرورد استان زنجان)

Authors

  • حجت اله گنج خانلو دانشجوی آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
  • مهدی وفاخواه دانشیار، دانشکدۀ منابع طبیعی و علوم دریایی، دانشگاه تربیت مدرس
Abstract:

داشتن اطلاعات در زمینۀ عمق، چگالی و آب معادل برف برای مدیریت منابع آب در مناطق کوهستانی اجتناب‏ناپذیر است. از طرفی، به‌دلیل مسائل مالی، شرایط اقلیمی نامساعد و صعب‏العبور‌بودن مناطق کوهستانی، اندازه‏گیری‌ها نقطه‌ای است که تعمیم آن به سطوح بزرگ خطای زیادی دارد. یکی از روش‌ها برای پیش‌بینی آب معادل برف، بررسی ارتباط بین آب معادل برف با عوامل مؤثر است. بدین‌منظور حوضۀ آبخیز کوهستانی سهرورد استان زنجان انتخاب شد. داده‏های اولیه تهیه و نقشه‏های مورد نیاز شامل نقشه‏های مدل رقومی ارتفاع، شیب، جهت شیب، شمالی‌بودن، شرقی‌بودن، انحنای افقی، انحنای عمودی، شاخص وضعیت توپوگرافی و تابش خورشیدی استخراج شد. سپس، هنگام بارش اوج برف، عمق برف به تعداد 150 نمونه به روش هایپرکیوب لاتین و چگالی برف به تعداد 18 نمونه به‌روش تصادفی اندازه‏گیری شد. محاسبات شاخص بادپناهی برای نقاط اندازه‏گیری‌شدۀ عمق برف انجام شد. در مرحلۀ بعد با انجام رگرسیون بین آب معادل برف با عوامل مؤثر، رابطۀ کمی بین آنها تعیین شد. کارایی مدل‏ها با شاخص‏های آماری میانگین خطا، میانگین خطای مطلق، ریشۀ میانگین مربعات خطا و ضریب همبستگی تعیین شد. نتایج نشان داد در حوضۀ آبخیز یادشده با روش رگرسیون گام‌به‌گام می‏توان آب معادل برف را برآورد کرد. همچنین براساس نتایج، هرچند عامل اقلیمی شاخص باد‌پناهی حجم زیاد محاسبات را دارد؛ ولی دخالت‌دادن آن سبب افزایش کارایی مدل در برآورد آب معادل برف می‏شود. آب معادل برف بیشترین همبستگی معنا‏دار را با ارتفاع برابر با 607/0 و کمترین همبستگی معنا‏دار را با شمالی‌بودن برابر با 204/0 در محدودۀ مطالعاتی دارد. ضرایب همبستگی بین متغیر وابستۀ آب معادل برف با متغیر مستقل شاخص بادپناهی نشان می‏دهد فاصلۀ 300 متری، مؤثرترین فاصلۀ بر‌هم‌کنش باد و پستی و بلندی‌ها در ایجاد شرایط بادپناهی و بادروبی است. ضریب تغییرات عمق و چگالی برف اندازه‌گیری‌شده به‌ترتیب برابر با 14/54 ‌و 89/7 درصد است.    

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

برآورد توزیع مکانی ارتفاع آب معادل برف و چگالی برف حوضههای آبخیس استان آرربایجان غربی

در مناطق کوهستانی بخش قابل ملاحظه‌ای از ریزشهای جوی به‌صورت برف است و ارزیابی مقدار کمی این گونه ریزشها بر اساس چگالی و آب معادل برف می‌باشد. لذا بررسی روشهای نوین و تعیین الگوریتمهای مناسب برای پیش‌آگاهی و شبیه‌سازی مقادیر ذخیره‌ی برفی حوضه‌ها ضروری است. در این تحقیق، با به‌کارگیری شبکه‌ی عصبی مصنوعی دو متغیر چگالی و آب معادل برف در حوضه‌های آبخیز آذربایجان غربی برآورد گردیدند. در طراحی شبکه‌ی...

full text

تغییرات مکانی و زمانی میزان نیترات در آب زیرزمینی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز سیلوه)

آلودگی منابع آب زیرزمینی به نیترات در حال حاضر یکی از مهم‌ترین مسائل زیست‌محیطی محسوب می‌شود. با توجه به کاربری‌های متعدد حوزه آبخیز سیلوه، پارامترهای کیفی در آب زیرزمینی این حوضه می‌تواند دارای تغییرات مکانی و زمانی قابل توجهی باشد. بر این اساس نمونه‌های آب زیرزمینی 145 نقطه مورد بررسی قرار گرفت. پس از بررسی واریوگرام و مشخص شدن مکانی بودن تغییرات نیترات، روش‌های مختلف شامل روش معین عکس فاصله ...

full text

برآورد توزیع مکانی ارتفاع آب معادل برف و چگالی برف حوضههای آبخیس استان آرربایجان غربی

در مناطق کوهستانی بخش قابل ملاحظه ای از ریزشهای جوی به صورت برف است و ارزیابی مقدار کمی این گونه ریزشها بر اساس چگالی و آب معادل برف می باشد. لذا بررسی روشهای نوین و تعیین الگوریتمهای مناسب برای پیش آگاهی و شبیه سازی مقادیر ذخیره ی برفی حوضه ها ضروری است. در این تحقیق، با به کارگیری شبکه ی عصبی مصنوعی دو متغیر چگالی و آب معادل برف در حوضه های آبخیز آذربایجان غربی برآورد گردیدند. در طراحی شبکه ی...

full text

برآورد توزیع مکانی آب معادل برف و عمق برف با استفاده از تکنیک های شبکه عصبی مصنوعی(مطالعه موردی: حوزه آبخیز سخوید)

در بسیاری از حوزه های آبخیز کوهستانی برف انباشته شده در برفچال ها ذخیره قابل توجهی از منابع آب حوزه ها را ایجاد نموده است. پایش این رژیم هیدرولوژیکی، به ویژه بررسی توزیع مکانی ذخایر برفی از اساسی ترین نیازهای مدیران منابع آب محسوب می گردد. به دلیل سخت بودن و حتی در برخی موارد غیرممکن بودن آمار برداری از داده های برف توسعه روش هایی که بتواند عمق برف را در نقاط فاقد اندازه گیری، برآورد نماید امری...

15 صفحه اول

بررسی تاثیر تغییرات اقلیمی آینده بر آورد رسوب معلق حوزه های آبخیز ( مطالعه موردی: حوزه آبخیز شهرکرد)

Climate change is one of the most important challenges that influenced different parts of human life on the earth. Evaluation of climate change phenomenon and its possible outcomes on hydrological processes can decrese the challenges of managers and planners of water resources in the next period.  The main aim of this study is to evaluate the effect of climate change on sediment output of Share...

full text

بررسی و پیش‌بینی روند تغییرات پارامترهای اقلیمی بر دبی (مطالعه موردی: حوزه آبخیز گدارخوش)

پیش‌‌بینی جریان رودخانه‌‌ها یکی از مهم‌ترین مسائل در برنامه‌‌ریزی و مدیریت بهینه آن‌ها در جهت تولید انرژی برق‌‌آبی و تخصیص آب به منابع مصرف، محسوب می‌شود. جریان رودخانه به عنوان یکی از متغیرهای اقلیمی است که بر منابع آب یک منطقه به طور جدی اثرگذار است. در این مطالعه به منظور دست یابی به مدلی جهت پیش‌‌بینی و مدیریت صحیح منابع آب سطحی در مناطق خشک و نیمه خشک، ابتدا روند تغییرات پارامتری اقلیمی دم...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 4  issue 3

pages  673- 686

publication date 2017-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023